Nieuws

Vorige week is de Smart Energy Hub Zwolle-Noord live gegaan. Drie bedrijven zijn gestart met het slim delen van lokaal opgewekte energie en tekenden een voorloper van een groepsovereenkomst met Enexis. Met de hub wordt het overvolle elektriciteitsnet beter benut, kan verduurzaming doorgaan en ontstaat er voor ondernemers ruimte om te ontwikkelen.

De combinatie van zo’n samenwerkingsovereenkomst, een collectief balanceringsplatform én realtime monitoring en aansturing maakt de hub in Zwolle uniek en in potentie een game changer. Al bij de start wordt het net met 150.000kwh efficiënter benut.

Van eigen naar samen

De eerste aangesloten bedrijven zijn Tiem (sociaal werk), Axxor (kartonproductie) en Zehnder (productie van apparatuur voor binnenklimaat). “Al heel binnenkort, dat duurt geen maanden, verwachten we dat de volgende zeven bedrijven zich zullen aansluiten”, zegt Ilse Sijtsema, parkmanager van Ondernemersverening Hessenpoort tegenover Energeia.

Het gaat om een voorloper van een groepstransportovereenkomst (Groeps-TO), omdat een echte groepsovereenkomst, zonder eigen gecontracteerd transportvermogen (GTV), wettelijk nog niet is toegestaan. Dat is een kwestie van tijd. Het ontwikkelen van decentrale energiesystemen is ook de ambitie van het Rijk en provinciale overheden. Aan het mogelijk maken van deze groepsovereenkomsten wordt gewerkt.

‘Groepsovereenkomsten zijn de te volgen weg’

Het opgeven van eigen GTV is wel spannend, merkte men ook al in deze fase in Zwolle. Tiem heeft duizenden zonnepanelen op het dak liggen, “maar kan op dit moment niet terugleveren”, zegt Sijtsema in het artikel van Energeia. “Bij overproductie van elektriciteit wordt afgeschaald.” Met het nieuwe contract met Enexis moet teruglevering wel weer mogelijk worden, al moeten daar dan met de andere twee bedrijven afspraken over worden gemaakt. Zij worden dan afgeknepen.

Gedeputeerde van Overijssel Tijs de Bree en wethouder van Zwolle Arjan Spaans

Dat is spannend, zegt Marjan Hendriksen van Zehnder. “Het is in eerste instantie niet grappig als je afgeknepen wordt. Maar we hebben berekend dat het in eerste instantie helemaal niet zo vaak gaat gebeuren. En we krijgen voor die momenten een vergoeding van de energiecoöperatie.” Ze denkt dat het opgeven van de eigen overeenkomst en het aangaan van een Groeps-TO ‘de te volgen weg zal zijn’. “Maar zover zijn we nog niet en het moet juridisch goed afgedekt zijn.”

Enexis-woordvoerder Franscé Verdeuzeldonk noemt de pilot nuttig en spannend. “De onzekerheid bij bedrijven uit zich in de wens om in eerste instantie de eigen GTV’s te houden. Deze pilot is dan ook echt een periode om aan elkaar te snuffelen en uit te vinden of de partijen van elkaar op aankunnen.” Dit soort pilots zijn belangrijk, zegt Verdeuzeldonk, “om te laten zien dat we als netbeheerder echt vooruit willen.”

Lees hier het hele artikel op Energeia.nl

Decentrale energiesystemen ‘worden groot’

Jorian Bakker is projectleider energiehubs bij de provincie Overijssel en houdt zich bij het ministerie van EZK bezig met het opzetten van een nationaal stimuleringsprogramma energiehubs. Hij voorziet een grote rol voor dit soort energiehubs. “Dit wordt wel groot ja, en erg belangrijk. We gaan een systeem zien dat zowel centraal als decentraal is: er blijft een centrale kern van de energievoorziening, met onder andere grootschalig wind op zee en wat gas voor het regelvermogen. Daarnaast gaat decentrale opwek en verbruik van energie een grote rol spelen. Alles wat je lokaal doet hoef je niet over het hoogspanningsnet te slepen.”

De provincie heeft, vanuit het programma Nieuwe Energie Overijssel, bijgedragen aan de totstandkoming van de hub in Zwolle en werkt samen met provincie Gelderland en OostNL aan tien smart energy hubs in Oost-Nederland.

“In de oude wereld bestond decentrale opwek niet. Het energiesysteem was lineair, van energieleverancier naar afnemer. Het decentrale ontstaat nu, omdat je op allerlei plekken energie kunt opwekken en omdat we massaal overstappen op elektriciteit. Met alle gevolgen voor de ruimte op het net van dien. Alles wat je lokaal kan benutten is daarom vanuit systeemoptiek slim. Je hebt dan minder zware infra nodig, je kan onderling afspraken maken en slim gaan sturen. Naast energie, hou je ook middelen binnen de energiehub. Je houdt immers zeggenschap over je lokale systeem. Dat is waarom we er vanuit het ministerie en vanuit de provincie zwaar op inzetten.”

Steeds meer bedrijven beginnen aan te lopen tegen schaarste op het net. Is een energy hub het ei van Columbus?

“In de nabije toekomst misschien wel, maar we hebben nog wat tijd nodig. We merken dat heel veel mensen in beweging willen komen. Zij hebben door: dit gaat de verduurzamingsopgave raken, net als de woningbouwopgave . Het heeft invloed op het vestigingsklimaat, het raakt de uitbreidingsplannen van ondernemers. Maar we zitten met de hubs nog in een fase van leren.”

Steeds meer bedrijven op Hessenpoort in Zwolle kunnen binnenkort in de hub gaan deelnemen

“Het is een beetje een moeilijke boodschap, omdat we op twee sporen lopen. Enerzijds willen we nu zo snel mogelijk stappen zetten en daarvan leren. Anderzijds willen we die kennis zo snel mogelijk beschikbaar stellen en iedereen bedienen. We kunnen helaas niet alle problemen tegelijk oplossen. Uit de succesvolle pilotprojecten komen straks standaardcontracten beschikbaar, er komt een blauwdruk, er worden allerlei tools ontwikkeld.”

Wat je als bedrijf of organisatie nu al kunt doen als je tegen netcongestie aanloopt? “Het eerste is besparen, je kan individuele maatregelen nemen. Daarna kan je samenwerking ‘voor de meter’ opstarten, bijvoorbeeld in de vorm van een energiehub. Daarvoor kun je alvast beginnen met monitoren, liefst op secondebasis en de organisatiegraad van je terrein op orde te brengen. Dat zijn no-regrets. Ondertussen wordt er gewerkt aan allerlei ondersteunende structuren, waaronder een stimuleringsprogramma dat in 2024 moet gaan lopen.”

Meer lezen?

• Bekijk dan deze pagina over energie-infrastuur en hoe we als provincie werken aan de infrastructuur van de toekomst.
• Of bekijk deze zeven aanknopingspunten voor bedrijven die met netcongestie te maken hebben.