22 juli 2021
Kost de energietransitie arbeidsplaatsen of levert ze juist meer banen op?
Je hoort vaak dat veel mensen hun baan gaan verliezen door de energietransitie. Tegelijkertijd hoor je ook dat de energietransitie veel arbeidsplaatsen oplevert. Hoe zit dat? De feiten op een rij.
Uit meerdere onderzoeken blijkt dat de energietransitie in alle regio’s en op alle niveaus voor nieuwe arbeidsplaatsen zorgt. Hbo’ers en mensen met een wetenschappelijke opleiding zijn nodig voor ontwerpende en adviserende taken, terwijl er in het uitvoerend werk vaklieden nodig zijn met (minimaal) een MBO opleiding.
Per saldo meer banen
De ontwikkeling, bouw, installatie, de levering van materialen en aanvullende diensten leveren veel extra werk op, net als voor bediening en onderhoud. Maar er valt ook werk weg bij de fossiele energievoorziening. Per saldo is de toegenomen vraag naar arbeid in 2030 geraamd op 39.000 tot 72.000 voltijdsequivalenten. Dit is een positieve ontwikkeling, maar gelijktijdig ook een uitdaging. Het invullen van deze arbeidsplaatsen gaat niet vanzelf. Het tekort aan mensen op de arbeidsmarkt groeit. Ook verdwijnen er banen door de energietransitie en is omscholing noodzakelijk. Samenwerking tussen werkgevers- en werknemersorganisaties is urgent. Het aantrekken van jongeren en werkzoekenden voor technische beroepen is noodzakelijk.
Omscholen
Maar ook het omscholen van mensen uit andere sectoren naar werk in een nieuwe sector die in beweging blijft, is een uitdaging. De Human Capital Agenda is het handvat dat de Topsector Energie inzet ter stimulering van beter onderwijs. Toegankelijkheid, betere kwaliteit en gelijkwaardigheid zijn de kernwaarden van dit netwerkconcept. Hierin wordt samengewerkt tussen instellingen uit onderwijs en onderzoek, bedrijfsleven, overheid en de publiek-private sector.
Meer banen in West-Overijssel
Ook in Overijssel levert de energietransitie in potentie meer banen op dan er verloren gaan. In de periode 2013-2030 zal de totale vraag naar arbeid naar verwachting toenemen met 12.500 arbeidsplaatsen6 . Daarmee staat Overijssel op de vierde plaats ten opzichte van andere provincies. In de machinebouw in Overijssel ontstaat naar verwachting tussen 2013 en 2030 de grootste toename in de vraag naar arbeid onder invloed van de energietransitie. Er is een groei te verwachten met 6.700 arbeidsplaatsen met bijgevolg ook veel vacatures. Ook in de zakelijke dienstverlening is er een sterke toename van de vraag naar arbeid te voorzien, met name bij architecten- en ingenieursbureaus en bij professionele, wetenschappelijke en technische diensten.
Gespannen arbeidsmarkt
Ook in Overijssel verwachten we een gespannen arbeidsmarkt en die spanning ligt iets hoger dan gemiddeld in Nederland. Door de energietransitie verschuift de productie naar andere sectoren en provincies. Werknemers beschikken echter niet allemaal over de vaardigheden die het nieuwe werk vraagt. Daardoor blijven tegelijkertijd vacatures onvervuld en hebben werkzoekenden moeite met het vinden van nieuw werk. De precieze oorzaak van de mismatch op de arbeidsmarkt moet nog onderzocht worden, bijvoorbeeld of er beperkte verhuisbereidheid een rol speelt.
Het is in ieder geval duidelijk dat de energietransitie in West-Overijssel kansen biedt voor extra banen op allerlei niveaus. De komende jaren zullen we samen met het onderwijs en bedrijfsleven moeten bekijken hoe we die banen ingevuld krijgen met de juiste mensen.