20 maart 2023
Blog #45 Als we niet om windenergie heen kunnen, geef omwonenden dan zoveel mogelijk invloed. Kan dat? Ja hoor!
Door Paul van Bree, procesmanager duurzame energie
Windmolens roepen eigenlijk altijd weerstand op, ziet Paul van Bree. Hij is procesmanager duurzame energie en werkte mee aan de Windwijzer van provincie Overijssel. Hoe maken we van wind een minder angstaanjagende optie in de energietransitie? Betrek bewoners bij álle onderdelen van het ontwikkelproces, vindt hij.
De mogelijke komst van windturbines zorgt eigenlijk overal voor veel turbulentie in de omgeving. Niet heel gek, want moderne windturbines zijn vaak hoger dan bijvoorbeeld de Euromast (185 m.). De komst van een dergelijk bouwwerk in de buurt schrikt af én daar komen ook zorgen om de gezondheid bij. Op internet en in de reguliere media is veel te vinden over gezondheidseffecten van windturbines.
Overbrugbare uitdaging
En toch zijn windturbines een belangrijk onderdeel van de energietransitie waar momenteel in Regionale Energiestrategieën aan gewerkt wordt. Hier zit de grote uitdaging voor bestuurders van zowel gemeentes als de provincie: de zorgen van inwoners onderkennen versus handelen naar de noodzaak van de energietransitie. De Overijsselse Windwijzer helpt om deze uitdaging te overbruggen.
Hoe? Door erop in te zetten dat toekomstige omwonenden van windturbines fundamentele invloed krijgen in de ontwikkeling ervan. In de Windwijzer zijn mijn ervaringen hiermee beschreven, en die van energiecoöperaties, ontwikkelaars en belangengroepen.
Gestructureerd gebiedsproces
Het is mijn ervaring dat het overgrote deel van de toekomstig omwonenden mee wil werken aan een ‘gestructureerd omgevingsproces’, waarbij zij zelf mee kunnen beslissen bij de gehele ontwikkeling van een windpark. Denk hierbij aan het geluidsniveau van de windturbine, slagschaduw, hoogte, verdeling van de financiële opbrengsten, e.d.
Er blijven altijd fanatieke tegenstanders, maar de meeste mensen zijn bereid om tijd in een dergelijk proces te steken, voor het geval het windpark er toch komt.
‘Groot zullen windmolens blijven, maar door zelf aan het roer te zitten van de ontwikkeling ervan, worden ze hopelijk minder beangstigend.’
– Paul van Bree
Met hulp van provincie en gemeente
Het betrekken van omwonenden is niet nieuw, dit gebeurt op diverse plekken in het land. Maar willen omwonenden en bestuurders echt aan het roer zitten, in plaats van een commerciële windontwikkelaar, dan moet de lokale overheid een stapje verder zetten dan nu vaak gebeurt. Hoe dit stapje verder eruit kan zien en welke mogelijkheden provincies en gemeenten daarvoor hebben, is ook in de Windwijzer beschreven.
De kern hiervan is het opnemen in beleid dat de afspraken uit het omgevingsproces worden vastgelegd (een omgevingsovereenkomst), en dat deze afspraken worden meegewogen bij besluitvorming over de vergunning. Zo biedt de overheid de meeste zekerheid aan omwonenden dat hun inbreng geborgd wordt. In de gemeente Olst-Wijhe worden op deze wijze vijf zonneparken ontwikkeld.
Vooruit blijven gaan
Ik hoop van harte dat de energietransitie een verandering is die vooruit blijft gaan en niet stokt door gebrek aan kennis en het gevoel bij bestuurders en omwonenden overdonderd te worden door de komst van windturbines. Groot zullen ze blijven, maar door zelf aan het roer te zitten van de ontwikkeling ervan, hopelijk minder beangstigend.
Gebruik de gebundelde kennis in de Windwijzer voor je inwoners en voor jezelf als bestuurder.
Voor de financiering die nodig is om aan het roer te kunnen zitten, heeft het Energiefonds Overijssel sinds vorig jaar een goede faciliteit: de LEI-F.
