Kennisartikelen

Voordat Ariën Smit als projectleider bij Nieuwe Energie Overijssel aan de slag ging, was hij energie- en installatieadviseur. In die functie analyseerde en optimaliseerde hij industriële processen. Hij zag voorbeelden van hoe het wél en hoe het niet moet. En die laatste voorbeelden deelt hij in onderstaand verhaal: de top 10 installatiemissers en de oplossingen.

1. Warmte Kracht Koppelingen (WKK) in ziekenhuis buiten gebruik

Warmte Kracht Koppelingen (WKK) is een techniek waarbij gelijktijdig warmte en elektriciteit wordt geproduceerd met behulp van een motor op één brandstof. Door de mogelijkheid van noodstroom passen veel ziekenhuizen WKK toe. Tegenwoordig krijgt de WKK meer en meer concurrentie van andere technieken. Met name door laag temperatuur toepassingen. Bij een ziekenhuis waar ik werd ingehuurd werd de WKK vaak uitgeschakeld, omdat hij door storingen het hele warmtesysteem ontregelde.

Wat was het probleem?
De WKK was door het installatiebedrijf ingepast als een ketelinstallatie. Samen met de ketels die het ziekenhuis al had, moest de WKK voorzien in de warmte. Wat het installatiebedrijf zich niet had gerealiseerd, is dat een WKK zijn warmte af moet geven. In tegenstelling tot een ketel. En dat deze warmte gekoeld wordt door het retourwater wat uit het CV-circuit komt. Wordt dit meer dan 65°C, dan wordt de WKK niet gekoeld en gaat deze in storing.

Oplossing
Met een verbeterde hydraulische inpassing kon de WKK in bedrijf blijven.

2. Condensaattank kookt over

Een grote diervoederproducent had een nieuwe condensaat/ketelvoedingtank aangeschaft en twijfelde over de werking ervan en de dimensies.

Wat was het probleem?
Het condensaat kookte in de tank met alle nadelige gevolgen van dien.

Oplossing
Retourcondensaat hoort niet te koken. In een ontgasser kan op een druk van 1,2 bar wel wat stoom worden toegevoegd voor het ontgassen van suppletiewater op 105°C. Maar in een eigen condensaattank/ketelvoedingtank hoort het water niet te koken. Het probleem lag ook niet in de tank, maar in het condensaatsysteem. Het hele bedrijf is doorgemeten en het bleek dat verschillende condenspotten lek waren of zelfs verkeerd gemonteerd. Het bedrijf laat nu eens in de twee jaar een montagebedrijf komen voor metingen en vervangingen.

3. Expansievat defect (thuissituatie)

Een vriend van me vroeg me advies omdat hij dacht dat zijn CV-circuit lek was.

Wat was het probleem?
Hij moest vaak zijn cv-circuit bijvullen, omdat de druk onder een minimum was gedaald. Hij kwam hier vaak ’s ochtends achter bij het douchen, omdat hij een combi-ketel heeft. Het water werd niet warm.

Oplossing
Ik heb zijn expansievat geïnspecteerd en geconstateerd dat het membraan lek was. Dat was niet gek, want het expansievat was al 11 jaar oud. We konden het snel vervangen. Daarbij heb ik zijn setpunt teruggezet van 80°C naar ±60°C, dat was voldoende gezien zijn thuiswerksituatie. Zo kon hij nog iets meer besparen.

4. Persluchtdruk valt weg bij grote drukkerij

Een grote drukkerij heeft zijn machinepark uitgebreid met een grote persluchtgebruiker. Wanneer deze in bedrijf kwam, gingen overige apparaten in storing.

Wat was het probleem?
Het nieuwe apparaat trok zoveel lucht uit de centrale ringleiding, dat er een turbulente stroming in de perslucht-ringleiding ontstond. In plaats van een laminaire stroming. Daardoor viel de druk terug en gingen de overige apparaten in storing.

Oplossing
Het nieuwe apparaat werd voorzien van een eigen drukvat.

5. Warmte wordt ingekocht en niet benut

Een groot kantorencomplex met verschillende kantoren is overgegaan op stadswarmte. De financiële afdeling van het complex benaderde me met de vraag waarom de kosten voor warmte waren gestegen.

Wat was het probleem?
De kosten waren gelukkig niet echt gestegen. Het was kouder geworden in de periode van overgang naar stadswarmte en de kosten per graaddag waren zelfs gedaald. Wat tijdens mijn onderzoek wel naar boven kwam, is dat er warmte werd afgevoerd in vloerverwarmingssystemen van onbenutte ruimten. Dit was een retour-temperatuureis van de warmteleverancier. Daardoor werd voldaan aan de temperatuureis, maar ook warmte verspild.

Oplossing
Hernieuwd het systeem inregelen en het toepassen van buffers.

6. Koude wordt niet geladen bij bodem-energiesysteem

Een groot kantorencomplex benaderde me met een onbalans situatie van hun Warmte Koude Opslag systeem (WKO-systeem).

Wat was het probleem?
Een WKO-systeem moet in balans zijn. Dat wil zeggen dat in een bepaalde periode (vaak vijf jaar) ongeveer zoveel warmte en koude moet zijn geladen dan dat er wordt onttrokken. Zo wordt voorkomen dat bronnen uitgeput raken en dat er niet meer met het systeem kan worden gekoeld of worden verwarmd. Het zijn complexe systemen zijn, daarom hanteer ik 3 regels:
1. Maak het eenvoudig.
2. Maak het flexibel
3. Maak het overdraagbaar.
Dit specifieke systeem was flexibel gemaakt. Met behulp van de luchtbehandelingskasten werd ’s winters koude geladen. Echter was dit niet goed overgedragen, waardoor de gebouwbeheerder ’s winters de luchtbehandeling buiten bedrijf stelde en er geen koude werd geladen.

Oplossing
Het systeem werd alsnog goed overgedragen aan de gebouwbeheerder.

7. Tocht in de drukkerij

Een grote drukkerij van kunststoffen had op bepaalde momenten problemen met tocht door de deuropeningen. De gemeten windsnelheden bedroegen meer dan 0,5 m/s wat zeer hinderlijk is. Alleen al met het openen van de loopdeuren.

Wat was het probleem?
Voor het probleem heb ik diep moeten graven, omdat de technische dienst het probleem had veroorzaakt en niet echt meewerkte. De luchtbalans was sowieso wisselend aangezien bij machinebedrijf werd gecirculeerd en buiten machinebedrijf geventileerd. Vervelende dampen werden buiten machinebedrijf (tijdens omsteltijden en onderhoud) naar buiten geblazen. Een wijziging die later aan het licht kwam, is dat de technische dienst een naastgelegen afdeling op druk had gezet. Dit deden zij, omdat een afvoerkanaal was verlengd waardoor dampen en gassen de afdeling op stroomden.

Oplossing
In het verlengde afvoerkanaal is een hulpventilator geplaatst waarmee de ‘trek’ in het kanaal werd hersteld. De oplossing van de technische dienst werd teniet gedaan door een verbeterde oplossing. Hiermee werd ook nog eens energie bespaard.

8. Te hoge persluchtdruk bij straalbedrijf

Bij een straalbedrijf dat werkte met straalgrit verbaasde de eigenaar zich over het maandelijks oplopen van het energieverbruik. Hij kon daar geen aanwijsbare reden voor kon aangeven op basis van gestraald oppervlak.

Wat was het probleem?
Straal nozzles slijten in rap tempo in het gebruik. Hierdoor wordt de opening van de nozzle groter en groter waardoor de druk lijkt af te nemen. Om dit te compenseren voerden de operators de druk van de luchtcompressoren op. Met een hoog elektriciteitsgebruik tot gevolg.

Oplossing
Nozzles worden nu tijdig vervangen en persluchtdruk blijft maximaal ca. 8 bar.

9. Waterpompen continu in bedrijf in waterkoeling

In een groot bedrijf met een waterkoelinstallatie draaide een aantal grote waterpompen continu het water van de kelder naar het dak waar koelers waren opgesteld. Het water kwam met een hoge flow terug in de waterkelder. Gekscherend werd door het management geopperd dat er wel een watermolen op kon draaien.

Wat was het probleem?
De inkoper van het bedrijf had in plaats van de wat duurdere zelf aanzuigende pompen, gewone pompen aangeschaft. Deze waren veel goedkoper en dit leverde de inkoper een mooie bonus op. Omdat deze niet ‘droog’ konden lopen en niet zelf aanzuigend waren, had de technische dienst de regeling aangepast. Hierdoor werd teveel water verpompt.

Oplossing
Technisch inkopen is een vak. Inkopers kijken vaak alleen naar investeringen. Bij Total Cost of Ownership wordt ook rekening gehouden met gebruiks- en onderhoudskosten. Zelf aanzuigende pompen zijn in dit specifieke geval veel gunstiger en zuiniger in gebruik. De pompen zijn om die reden vervangen.

10. Geen rookgascondensor of economiser bij stoomketel

In voedselbereidende bedrijven waar met stoom wordt gewerkt, missen stoomketels soms nog steeds belangrijk warmteterugwinsystemen.

Wat zijn de problemen?
Bij aankoop van een stoomketelinstallatie, worden installaties aangeboden met als opties energiebesparende maatregelen. Inkopers kijken teveel naar de investeringskosten. Ook bij een overname van een bedrijf met stoominstallaties loont het om de stoomsystemen (en andere installaties) nauwkeurig te beoordelen. Anders kom je voor vervelende financiële consequenties te staan, als er naderhand alsnog geïnvesteerd moet worden.

Oplossingen
Het is tegenwoordig bijna niet meer mogelijk om een stoomketel zonder energiebesparingsinstallaties als economiser en/of rookgascondensor te bedrijven. Dit is een erkende maatregel en is daarmee binnen vijf jaar terugverdiend. De erkende maatregelen maken deel uit van de informatieplicht, die geldt in de industriële sectoren. Bij overname van een machinepark is het de moeite waard om te verifiëren of het machinepark up to date is.

Kun je hulp gebruiken?

Het is de moeite waard om als bedrijf een deskundige in te schakelen om te helpen bij procesoptimalisatie, inkoop- of besparingsvraagstukken. Staat jouw bedrijf in Overijssel, dan ben ik graag bereid te sparren over oplossingsroutes en mogelijkheden. Ik help je graag vooruit, want energiebesparing is de eerste stap in het transitieproces.

Ariën Smit, projectleider Nieuwe Energie Overijssel