Kennisartikelen

Netwerken in de energietransitie

Het is goed om jaarlijks terug te kijken om te zien wat er allemaal is gebeurd. Op de Nieuwe Energiedag hebben BEON-deelnemers dat samen met hun gasten, hun NEO-partners en andere geïnteresseerden weer gedaan. De dag werd weer voorafgegaan door bezoeken aan een aantal installaties die afgelopen jaar zijn gebouwd. Dat gebeurde al op vrijdag 15 oktober. Op 4 november vond het inhoudelijk deel plaats in de vorm van een webinar, vanuit de Statenzaal van het provinciehuis Overijssel. Thema dit jaar was de verduurzaming van gas-, warmte- en elektriciteitsnetten.

Op 15 oktober werden een boerderijvergister in Balkbrug, een zonneveld in Zwolle en een tweetal windturbines bezocht in Nieuwleusen bezocht. In totaal hebben zo’n 50 mensen gebruik gemaakt van de gelegenheid, inclusief een aantal bestuurders van provincie en gemeenten. Samen kregen ze een goed indruk van wat mogelijk is.

De boerderijvergister bij Balkbrug is onlangs in gebruik genomen. HoSt heeft de installatie gebouwd onder het Jumpstart vergistingsprogramma van Friesland Campina. De mono-vergister produceert groengas voor invoeding in het aardgasnet van Rendo.

Bomhofsplas

Op de Bomhofsplas ligt een uitgestrekt veld van drijvende zonnepanelen. Het is een mooi voorbeeld van meervoudig ruimtegebruik: zandwinning, water en duurzame energie. Met 72.000 panelen (27 MW) wekt het park stroom op voor ca. 7.000 huishoudens. En het is ook een mooi voorbeeld van lokaal eigendom. De opgewekte stroom wordt door de lokale energiecoöperatie Blauwvinger Energie, in samenwerking met Greenchoice, direct aan Zwolse groengebruikers geleverd. Het park is mede gefinancierd door het Energiefonds Overijssel.

Samen delen in de lasten en de lusten. De coöperatie in Nieuwleusen wist dit te bereiken. Dat kregen de bezoekers te horen tijdens het bezoek aan twee windturbines bij het dorp. Niet dwarsliggen, maar juist aankoersen op het samen realiseren. Samen met de initiatiefnemers van het eerste uur en het Waterschap wisten ze een tweetal 4,5 MW windturbines te realiseren met een faire compensatie voor omwonenden over de overlast voor de buurt.

Hybride Bijeenkomst

Vanuit een prachtige studio in de Statenzaal in Zwolle opende dagvoorzitter Janinka Feenstra de bijeenkomst. Organisator Frans Feil gaf kort het belang van het thema aan. Netwerken in de energietransitie: uiterst belangrijk.

René Venendaal, voorzitter van BEON, het samenwerkingsverband voor Biogrondstoffen en Duurzame Energie in Oost-Nederland gaf het belang weer van de eigen inbreng van de sector. Ondernemerschap en innovatie zijn nodig om klimaatdoelen te halen. De samenwerking tussen maatschappelijke partijen is belangrijk. In Oost-Nederland is dat goed georganiseerd. Met een videoboodschap gaf gedeputeerde Tijs de Bree van provincie Overijssel zijn visie op de energietransitie. Hij denkt dat mestvergisting veel kan bijdragen aan de energie- en klimaatdoelstellingen. De provincie wil zich daar meer op inzetten. Vanaf het scherm wenste hij de aanwezigen een heel goede dag toe.

Stadsverwarmingsbedrijf Purmerend

Svenja Kraaij liet de ambities van het stadsverwarmingsbedrijf in Purmerend zien. Het gemeentebedrijf waar ze voor werkt, zet zich al vele jaren in voor de verduurzaming en uitbreiding van het warmtenet. Purmerend wil van het gas af en zet daarvoor biomassa en geothermie in. Om burgers te overtuigen is veel praten nodig. Zij gelooft er heilig in dat het gaat lukken. Er moet veel meer groen gas worden geproduceerd. Directeur stichting Groen Gas en oud-Kamerlid Marieke van der Werf liet duidelijk horen wat haar inzet is. Er moet 2 miljard m3 groengas worden opgewekt. Ze is vol lof over de initiatieven in Overijssel. Maar met alleen mest kom je er niet.

Vergroening gasnetten

In de eerste sessie gingen aanwezigen door met de oproep van Marieke van der Werf. Vergroening van het gasnet is mogelijk door invoeding van groengas. Op verschillende plaatsen in Oost-Nederland gebeurt dit al. Groengas wordt gemaakt van biogas door vergisting van mest en ander organisch materiaal. Netbeheerder in Drenthe en Overijssel, Rendo heeft grote ambities voor de verduurzaming van haar gasnet. Harry van der Geest ging in op wat is bereikt, op de plannen die het bedrijf heeft en hoe ze deze denkt te realiseren. Zijn adjudant Fabian Kruiper ging in op hoe Rendo vergisting vooral wil stimuleren. Directeur Rene Cornelissen van CCS vertelde uitgebreid over op de boerderijvergisters en biogashubs die zijn bedrijf afgelopen periode heeft weten te realiseren en wat de lessen zijn geweest voor de toekomst. Op vrolijke wijze gaf Simon Hageman van Saxion weer hoe studenten zijn ingezet voor het oplossen van knelpunten bij mestvergisting en biogashubs. Een nieuw concept lijkt de inzet van vetzuren te zijn, vooral als opslagmogelijkheid van organische energie.

Uitbreiding en verduurzaming warmtenetten

Uitbreiding en verduurzaming van de warmtevoorziening is cruciaal voor de energietransitie. Ambities in het Energieakkoord zijn hoog. Meer dan 40 PJ aan warmte zou in 2030 via warmtenetten worden geleverd, waarvan 1/3 duurzaam. Warmtenetten moeten worden aangelegd, uitgebreid en verduurzaamd. In deze sessie werd ingegaan op plannen die afgelopen jaar ontwikkeld en gerealiseerd zijn voor duurzame warmtevoorziening in de industrie en voor huishoudens met biogrondstoffen en restwarmte. Lambert Schuldink van Brouwer Energie ging in op de mogelijkheden van de inzet van biogrondstoffen in Balkbrug en besprak de mogelijkheden voor energieplantages. Frank Soons van Ennatuurlijk gaf een mooi overzicht wat Ennatuurlijk heeft gerealiseerd afgelopen periode en voor welke uitdagingen ze nog staat met de verduurzaming van haar warmtenetten.

Drukte op het elektriciteitsnet

Het elektriciteitsnet raakt overvol. Enexis heeft enorm geïnvesteerd de laatste jaren en zal dit nog verder gaan intensiveren de komende jaren. Zonnevelden kunnen vaak hun stroom niet kwijt op het net. Netverzwaring kost vele jaren. Om intussen toch ruimte te scheppen voor duurzame stroomaanbieders werkt Enexis aan een reeks met alternatieve oplossingen. Gertjan Mulder van Enexis en Dirk Jan Masselink gaven samen een mooi overzicht van de meest gangbare oplossingen met een aantal concrete voorbeelden voor oplossingen voor netcongestie in Oost-Nederland.

Afsluiting

Frans Feil sloot de Nieuwe Energiedag Oost-Nederland af met dankwoord aan de sprekers en zijn medeorganisatoren. Hij heeft wederom genoten van de dag en hoopt volgend jaar iedereen weer live op het provinciehuis te zien. Hij refereerde ook aan de videoboodschap van Jan Terlouw en de rol die het bedrijfsleven moet spelen in de energie transitie. Een grote inzet in nieuwe initiatieven en nieuwe technologieën is nodig om in de juiste versnelling te komen.