aanjagers

Het opstellen van een transitievisie warmte kan een hele uitdaging zijn. Zeker als je het alleen moet doen. Niels Busschers is in Haaksbergen de enige beleidsadviseur op het thema duurzaamheid. Tijdens het opstellen van de transitievisie warmte kreeg hij hulp van het Expertiseteam Aardgasvrije wijken van Nieuwe Energie Overijssel.

We komen handen te kort

‘We hebben in 2019 aan de sprintsessies, georganiseerd door Nieuwe Energie Overijssel, deelgenomen.’ vertelt Niels ‘Maar eigenlijk zijn we sinds begin dit jaar echt van start gegaan met de transitievisie warmte. Met hulp van het Expertiseteam hebben we de opdracht geformuleerd voor een externe partij om het technische deel van de visie op te stellen. Nadat zij aan de slag waren geweest, hebben we een technische sessie met de raad gehad. Hierbij hebben we gekeken naar wat er uit de analyse kwam. Nu zitten we in de fase waarin we een enquête onder inwoners gaan uitzetten met als doel te kijken wat inwoners van het onderwerp aardgasvrij vinden en hoe we daar rekening mee kunnen houden in de warmtevisie. We streven ernaar om in mei volgend jaar een vastgestelde warmtevisie te hebben. De grootste worsteling, vooral bij kleinere gemeenten, is hoe we ervoor gaan zorgen dat we alle (wettelijke) taken vanuit het klimaatakkoord ook echt gaan uitvoeren. Eigenlijk is het op dit moment bijna niet te doen, we komen handen te kort.’

‘Ze kiek’n wat ’t wot’

Maar inwoners betrekken is lastig en goede participatie kost veel tijd en geld. Wat doe je als je dat allebei niet hebt?  ‘We kennen onze inwoners op dit onderwerp nog niet goed genoeg.’ legt Niels uit.  ‘Het is wel echt Twents, ‘ze kiek’n wat ’t wordt’. Soms weten inwoners al jaren wat er aankomt, maar gaan ze pas echt in de actiemodus zodra het echt wordt. Het merendeel van de inwoners is niet bezig met aardgasvrij worden. En om die in de modus te krijgen om echt actie te ondernemen, dat gaat mij niet in mijn eentje lukken. Het liefst willen we per inwoner bekijken wat er moet gebeuren om de verduurzaming op gang te krijgen. Het is nu allemaal nog te vrijblijvend met advies. De prikkel die nu op korte termijn werkt is de gasprijs op dit moment. Maar dat zijn mensen in het voorjaar ook gauw weer vergeten.’

Concrete handvatten

Tijdens het opstellen van de transitievisie warmte kreeg Niels hulp van Oscar, adviseur bij het Expertiseteam Aardgasvrije wijken. ‘Oscar geeft gevraagd en ongevraagd advies, wel altijd op een nette, gevraagde manier hoor.’ vertelt Niels lachend. ‘Hij heeft veel kennis en ervaring en die deelt hij ook goed met ons. Niet om te zeggen van zo moet je het doen, maar deze opties zijn er ook. Hij geeft concrete handvatten tijdens zo’n proces. Oscar houdt het heel praktisch, hij kijkt ook goed kritisch mee met alle stukken en offertes. Daarin is hij een hele fijne en noodzakelijke aanvulling in het proces van een warmtevisie opstellen. Zeker omdat we zo krap zitten met bemensing.’

32 FTE vs. 1 FTE

En ervaringen uitwisselen is nodig, zo vertelt Niels: ‘Wat ik zie gebeuren is dat alle gemeenten allemaal rond dezelfde tijd dezelfde leercurve proberen door te maken. Waar je ook bent in Nederland, iedereen is op hetzelfde moment bezig met de warmtetransitie. Iedereen doet dezelfde leerpunten op. Dan kan je beter een stap terug doen, zoals wij in Haaksbergen gaan doen. We kijken naar hoe andere, grotere, gemeenten het aanpakken. Dan kunnen we daar vervolgens van leren. Het is niet reëel dat gemeente Amsterdam met 32 FTE op gebouwde omgeving hetzelfde gaat doen als een gemeente Haaksbergen met 1 FTE op het complete onderwerp duurzaamheid. Dus wij moeten gebruik maken van hun leerpunten om hetzelfde doel te behalen.’

Voldoende aandacht aan de analysefase

Niels deelt nog graag zijn tip voor andere gemeenten: ‘Mijn tip voor andere gemeenten zou zijn dat je voldoende aandacht besteedt aan de analysefase. Waar hebben we het nou over en wat zijn de mogelijkheden? Maak daarna even een harde knip in het proces en ga de feiten vaststellen. Dat scheelt je later in het proces, want dan gaat het niet over ‘Kloppen de feiten wel?’ maar ‘Welke oplossing kiezen we?’. Zo’n aanpak is richting de raad ook lekker duidelijk. Daarna ga je met je technische analyse, behapbaar uitgelegd, naar de inwoners. En ga dan in gesprek. Wat vinden de inwoners ervan? Wat verwachten zij van ons? En wij van hen? En wat voor rol krijgen de inwoners? Hoeveel mogen ze zelf bepalen? En zorg ervoor dat de raad en het Rijk ook op lange termijn middelen aanbiedt om de plannen ook echt uit te kunnen voeren.’

Ook benieuwd wat het Expertiseteam voor jouw gemeente kan betekenen?

Het Expertiseteam is per 2023 overgegaan in het Expertiseteam Gebouwde Omgeving. Kijk hier voor meer informatie en contactgegevens.