aanjagers

Als duurzaamheidsambtenaar heb je veel ballen in de lucht te houden. Hoe maak je daarin de juiste keuzes? En waar kun je hulp bij krijgen? Marcel Wielinga, programmamanager duurzaamheid bij gemeente Borne, deelt zijn ervaringen met het Expertiseteam Aardgasvrije wijken van Nieuwe Energie Overijssel.

Eerst focussen op de energietransitie

Duurzaamheid is een enorm breed thema. Er komen dingen voorbij als circulaire economie, duurzame inkoop, klimaatadaptatie en natuurlijk de energietransitie. Maar hoe zorg je ervoor dat je wel concrete stappen kunt zetten op deze onderwerpen? ‘Eigenlijk juist door keuzes te maken’ vertelt Marcel. ‘Binnen duurzaamheid wilde ik eerst de focus volledig leggen op de energietransitie. Dit omdat de RES al volop in opbouw was en de gemeente Borne eigenlijk maar een incidenteel duurzaamheidsbeleid had waar energie een onderdeel van was. In 2018 liep dat ‘plan’ af en dus toen ik startte als programmamanager in 2019 was er geen beleid en waren er geen middelen. Terwijl er tegelijkertijd wel een opgave van de gemeenteraad lag om naar een lokale energievisie toe te werken. Daarvan heb ik gezegd dat ik dat wel wilde doen, maar dan ook daar vol de aandacht op hebben.’

Elkaar echt ontmoeten en in de ogen kijken

Maar hoe ziet zo’n lokale energievisie er dan uit? ‘De energievisie van Borne bestaat uit 3 pijlers: energiebesparing, transitievisie warmte en duurzame opwek.’ legt Marcel uit. ‘Bij de transitievisie warmte hebben we gezegd dat we een pilot voor een Wijk Uitvoering Plan (WUP) willen gaan draaien in één wijk. Om te leren hoe we samen bewoners kunnen activeren in het proces. Het gaat immers om veranderingen in de warmtevoorzieningen voor de bewoners. We zijn nu in gesprek met de wijkraad van de wijk, Wensink-Zuid, om in de pilot te starten. In de initiatieffase van het eerste wijkuitvoeringsplan kwam Oscar bij ons op bezoek. En dat hij fysiek langskwam, was al de beste stap die hij kon maken. Dat je gewoon even echt elkaar kan ontmoeten, in de ogen kijken. Dan weet je wie hij is en wat hij voor je kan betekenen.’

Buddy in dit traject

‘Sindsdien heeft hij mij echt goed op weg geholpen in de startfase.’ vertelt Marcel. ‘Onder andere met het aanvragen en verkrijgen van subsidies voor het inhuren van externe adviesbureaus. En hij heeft mij in contact gebracht met Studio Vers Bestuur. Zij hebben veel ervaring met het in hun kracht zetten van bewoners in dit soort grote veranderopgaven.  Oscar is dus echt wel een buddy in dit traject. We hebben goed contact met elkaar. Hij stuurt ook veel berichtgeving door zodat ik weet wat er speelt. Soms verdwijn ik in een volle mailbox met nieuwsbrieven, maar dan weet ik dat wat Oscar stuurt is echt belangrijk. ’

Samen met de wijk werken

‘We waren aanvankelijk , in samenspraak met de wijkraad, begonnen om vanuit de gemeente een programmaplan te maken. Door zoveel mogelijk vragen van de wijkraad in het programmaplan mee te nemen. Zij moeten daar achter kunnen staan. Zo hebben we ook samen met de wijkraad gewerkt aan een uitvraag om een adviesbureau in te huren. Zodat we alles op het gebied van betrouwbaarheid, betaalbaarheid van de duurzame oplossingen in beeld kunnen krijgen.’ aldus Marcel.

Marcel Wielinga, programmamanager duurzaamheid in de gemeente Borne

Kennismakingsgesprek tussen wijkraad en gemeenteraad

‘De wijkraad wilde weten wat voor rol zij konden verwachten binnen het wijkuitvoeringsplan. En zij beseften ook dat de wijkraad misschien niet representatief was voor hoe de bewoners er in zouden kunnen staan. Oscar heeft toen  geholpen om samen met Ferenc van Studio Vers Bestuur en de wijkraad een kennismakingsgesprek te regelen. Dat heeft er toe geleid dat de wijkraad in gesprek is gekomen met de gemeenteraad om ook van hen te horen hoe ze de rol van de bewoners zien. In dit gesprek hebben zowel de wijkraad als de gemeenteraad ingestemd dat de keuzemogelijkheden en de te nemen besluiten daarover meer bij de bewoners zelf moeten komen te liggen. Daarom willen we een aanpak waarin de wijkraad, de gemeenteraad, bewoners en andere belanghebbenden in een lerend partnerschap samen werken aan een CO2-neutrale wijk. Met als uitgangspunt dat keuzes en besluiten samen met bewoners worden genomen. De te leren lessen kunnen we meenemen naar volgende wijkgerichte aanpakken.’ vat Marcel samen.

Praat niet over hen maar met hen

Als laatste deelt Marcel nog zijn tip voor andere gemeenten: ‘Eén van de grootste valkuilen is dat je te ver voor de muziek uitloopt en al allerlei dingen gaat bedenken en doen zonder de bewoners te betrekken. En dan krijgen wijkbewoners het gevoel dat wij het allang geregeld hebben en dat ze alleen voor de vorm mee mogen praten. Dat is natuurlijk absoluut niet zo, zo pakken wij het in ieder geval niet aan. Ga aan de voorkant eerst met de bewoners in gesprek. Waarom moeten we van het aardgas af en hoe kunnen we dit samen doen? Bedenk ook het plan samen met de bewoners. Dat is lastig om alleen te doen, weet dat er ondersteuning is vanuit Oscar en vanuit de provincie. Probeer elke stap samen met de bewoners te doen. Geef ze de positie om echt iets te kunnen doen. Praat niet over hen maar met hen.’ aldus Marcel.

Ook benieuwd wat het Expertiseteam voor jouw gemeente kan betekenen?

Voor informatie over Aardgasvrije Wijken kun je terecht bij het Expertiseteam Gebouwde Omgeving van Nieuwe Energie Overijssel.